“Ik was tien jaar en thuis las ik in een pocketserie wereldgeschiedenis het verhaal over de Eulenburgaffaire aan het hof van de Duitse Keizer Wilhelm II, begin twintigste eeuw.
Stuk gekozen door IHLIA-vrijwilliger Gert
Journalist Maximilian Harden schreef in 1906 in zijn tijdschrift Die Zukunft een artikel over de vermeende homoseksualiteit van prins Philipp von Eulenburg-Hertefeld, een vriend en adviseur van keizer Wilhelm, en graaf Kuno von Moltke, de militair commandant van Berlijn.
Daarna volgden er onder internationale belangstelling meerdere militaire en burgerlijke rechtszaken van nog meer prominente leden van het kabinet en de hofhouding van de keizer. Vele reputaties zouden sneuvelen, en de Keizer distantieerde zich snel van deze foute vrienden.
De angst in die tijd was dat deze groep verwekelijkte ‘vrouw-mannen’ een funeste politieke invloed op de keizer uitoefenden om de strijdbare cultuur van de monarchie en het rijk te verwateren.
Het leuke van dit boek is dat het niet de affaire op zich beschrijft – daar heeft IHLIA ook tig boeken over – maar dat die wordt beschreven aan de hand van cartoons uit die tijd, waarin de spot wordt gedreven met het beeld van het militaristische Duitsland en de realiteit dat veel stoere mannen in uniform in werkelijkheid ‘mietjes’ waren.
Dat aspect vond ik nu juist zo treffend toen ik er over las, terwijl ik op dat moment nog niets van homoseksualiteit af wist.
Ik vind het boek een prima aanwinst voor IHLIA, omdat het op een originele manier weergeeft wat er toen in Duitsland en Europa speelde in de publieke opinie. Het schandaal leidde wel tot de eerste grote publieke èn wetenschappelijke discussie over homoseksualiteit in Duitsland. Kijk in dit verband ook naar het werk van Magnus Hirschfeld die in die tijd ook met zijn werk begon, dat uiteindelijk ook de grondslag zou leggen voor IHLIA. Daarnaast valt deze affaire te vergelijken met het effect dat het proces van Oscar Wilde in het Verenigd Koninkrijk veroorzaakte.”
Die Freunde des Kaisers : Die Eulenburg-Affäre im Spiegel zeitgenössischer Karikaturen
James Steakley / Hamburg, 2004
