Progressieve kringen hadden duidelijk voor ogen wat de nazi’s konden doen. De redactie van Levensrecht hief daarom na een waarschuwing in mei 1940 het homocontactblad direct op en vernietigde het adressenbestand.
Veel redactieleden kwamen terecht in het verzet. Hun ongetrouwde leven en het feit dat ze al gewend waren hun ware identiteit te verbergen, hielp hen daarbij.
Verbergen van de identiteit was na de oorlog ook nog steeds nodig. Sommige redactieleden brachten in de oorlog als verzetsstrijder maanden in de gevangenis door Zelfs dát kwam na de oorlog onderling nauwelijks ter sprake. Ook is niet bekend of ze de jaarlijkse bijeenkomsten van verzetsstrijders bezochten. Ze waren toch buitenbeentjes.
Nog meer buitenbeentjes waren vrouwen in het verzet. Bij de vrouwen speelde ook nog mee dat ze hun relatie vaak niet lesbisch noemden. Ze woonden samen met de huishoudster of een collega. Toen sprak men over huisgenote, tegenwoordig zouden we levenspartner zeggen.
Bekende vrouwen in het verzet die ‘samenwoonden’ waren kunstenares Ru Paré, Gezina van der Molen, Marie Anne Tellegen en Jacoba van Tongeren. Jacoba was de bonnenkoningin en leidde als vrouw een verzetsgroep in Amsterdam en omgeving.
Frieda Belinfante (zie 4. Overleven en vindingrijkheid) was wel openlijk lesbisch. Zij was onderdeel van de kunstenaarsgroep van Gerrit van der Veen. Op 27 maart 1943 deed die groep een aanval op het Amsterdamse bevolkingsregister. Door brand te stichten wilden ze voorkomen dat vervalste identiteitspapieren konden worden nagetrokken. Frieda mocht als vrouw niet meedoen aan de actie, maar de homoseksuele kunstenaars Willem Arondéus en Sjoerd Bakker wel. Zij worden later opgepakt, veroordeeld en gefusilleerd.
DGB = Digitale Bibliotheek (alleen toegankelijk voor IHLIA-personeel) | Tss = Tijdschrift | Cat. = Catalogi | ODE3 = boek is te vinden op het IHLIA-plein (3e etage OBA Oosterdok)
Titel | Soort | Locatie | Referentie |
---|---|---|---|
Het begint met nee zeggen: biografieën rond verzet en homoseksualiteit. Red. Klaus Müller en Judith Schuyf; ed. Hansje Galesloot. Amsterdam: Schorer, cop. 2006. – 300 p. : ill. ISBN: 9073341299 | Boek | ODE3 | N281584 |
Een schitterend vergeten leven: de eeuw van Frieda Belinfante. Toni Bouwmans | Boek | ODE3 | N294120 |
Toni Boumans: … maar ik was een meisje. Het verhaal van Frieda Belinfante | Dvd | Depot | V61230 |
Homoseksuele oorlogsslachtoffers herdacht: ‘Om wat ze waren of wat ze deden’. Patrick Meershoek. in: Het Parool 04-08-2021 | Krant | Depot | N309119 |
Artikelen Judith Schuyf over WOII | Web | Online | https://www.judithschuyf.nl/category/tweede-wereldoorlog/ |
Het leven van Willem Arondéus: 1894-1943. Een documentaire. Rudi van Dantzig | Boek | ODE3 | N275673 |
Het gespleten leven van Willem Arondéus: kunstenaar, homoseksueel, verzetsheld: ‘vertel de mensen dat homoseksuelen geen zwakkelingen hoeven te zijn’. Vincent Sleebe. In: XL, 7 (1998) 4 (aug/sep), p. 26-27 | Tss | DGB | N261656 |
Het gemaskerde leven van Eduard Veterman. J[an] W[illem] Regenhard | Boek | Depot | N221622 |
Veterman: dandy in Den Haag, verzetstrijder in Amsterdam. Bijzondere expositie van Zuidhollands Verzetsmuseum in Gouda. In: Rotterdams Dagblad 03-10-1991 | Krant | DGB | N227190 |
(Gevorderden): Strijdbaar en omstreden: een biografie van de calvinistische verzetsvrouw Gezina van der Molen. Gert van Klinken | Boek | ODE3 | N292792 |
Lesbisch én christelijk: Een ‘gereformeerde’ biografie van heldin Gezina van der Molen (1892-1978). Mineke Bosch. in: NRC 23-02-2007 | Krant | DGB | N283280 |
Verzetsheldin met schilderkist: Het leven van Ru Paré. Wim Willems | Boek | ODE3 | N307933 |
(Gevorderden): The paradox of silence: Dutch lesbian in World War II. A.L. Olsen | Boek | DGB | N272286 |
Explosiegevaar! Homoseksuelen in verzet: Tentoonstelling in het verzetsmuseum. In: Gay News, 25 (2018) 320 (apr), p. 60-62 | Tss | DGB | N303356 |
Op zoek naar homoseksualiteit en verzet. Judith Schuyf. Deel 1: Gay News, 25 (2018) nr 322, p 26-32; deel 2: nr 323, p 30-36 | Tss | DGB | N303358 |
Roze bevrijders: LHBT+ers die Nederland hebben bevrijd. Maurits Huijbrechtse. In: Gaykrant 12-09-2019 | Tss | DGB | N305268 |
Website Vervolgd Verlangen van Nationeel Comité 4 en 5 mei | Web | Online | https://www.tweedewereldoorlog.nl/vervolgdverlangen/# |
Je mag wel bang zijn, maar niet laf: de enerverende en noodlottige geschiedenis van de familie Bakker. Toni Boumans | Boek | ODE3 | N311060 |
Vrouw achter de troon: Marie Anne Tellegen 1893-1976. W.H. Weenink | Boek | ODE3 | N309989 |