Wij staan als regenbooggemeenschap op de schouders van Roze Reuzen, mensen die een belangrijke rol speelden in de emancipatie van de Nederlandse lhbtiq+-gemeenschap. Deze mensen willen we in de spotlights zetten tijdens de vierde editie van de Nederlandse Queer Geschiedenismaand.

Hoogtepunt van dit jaar is de publicatie van een podcast Roze Reuzen, een samenwerking van IHLIA, Van Gisteren, bureau voor publiekshistorische projecten, en queermagazine Winq.

Afbeelding: de vijf Roze Reuzen - v.l.n.r. en boven naar beneden: Twie Tjoa, Corine van Dun, Marty van Kerkhof, Maaike Meijer, Lionel Jokhoe. Geïllustreerd door Avalon Nuovo

Op 1 maart a.s. – op de eerste dag van de Queer Geschiedenismaand – zal de podcast, waarin vijf verschillende Roze Reuzen worden geïnterviewd, feestelijk gepresenteerd worden. 1 maart is tevens de start van de expositie Roze Reuzen die t/m 9 juni 2024 te zien zal zijn.

De expositie geeft visuele context aan de interviews dankzij materialen uit het archief. Je vindt er onder meer de LP van Tedje & de Flikkers, stickers met leuzen van de Rooie Flikkers, de SuHo Krant, de Paarse Septemberkrant en verschillende teksten en foto’s van de ZMV-beweging. Daarmee biedt de expositie op hoofdlijnen een overzicht van de Nederlandse lhbtiq+-emancipatie.

Programma 1 maart

Historicus Mark Bergsma gaat deze middag in het OBA Theater live in gesprek met de ‘Roze Reuzen’ die hij voor de podcast geïnterviewd heeft. Te gast zijn: Lionel Jokhoe (o.a. SuHo), Marty van Kerkhof (o.a. Rooie Flikkers), Maaike Meijer (o.a. Paarse September), Corine van Dun (transemancipatie), en Twie Tjoa (ZMV-beweging).

Wat maakt hen iconen en hoe kijken zij zelf terug op bepaalde momenten uit de Nederlandse emancipatiegeschiedenis?

De Surinaams-Nederlandse singer-songwriter Xillan sluit het theaterprogramma af met een muzikale ode aan deze Roze Reuzen.

Op het IHLIA-plein (3e verdieping) gaat vervolgens het programma verder met een borrel ter gelegenheid van de opening van de Roze Reuzen-expositie waarin de verhalen uit de podcasts visueel tot leven komen met materiaal uit het IHLIA-archief.

De podcast is vanaf 1 maart online te beluisteren via Spotify en is tot stand gekomen in samenwerking met Van Gisteren en queermagazine Winq.

Gasten

Lionel Jokhoe

De Surinaamse- Hindoestaanse Lionel Jokhoe (1951) schreef in 1980 zijn pionierende scriptie getiteld Homofielen uit Suriname. Een vergeten groep in de Nederlandse samenleving? Hij voelde zich dubbel gediscrimineerd: door witte Nederlanders om zijn huidskleur en door Surinamers om zijn geaardheid. Nadat hij zijn scriptie op de radio had toegelicht ontstond het idee om een bijeenkomst te organiseren speciaal voor Surinaamse homoseksuelen in Nederland. Het was het begin van de werkgroep SUHO. SUHO organiseerde verschillende discussiegroepen, publiceerde de SUHO Krant en via verschillende wegen werd er meer bewustwording gecreëerd voor de positie van Surinaamse homoseksuelen.

Marty van Kerkhof

Marty van Kerkhof (1950) oprichter van actiegroep de Rooie Flikkers en organisator van vele ludieke acties. In de ‘Rooie Flikker krant’ pleitten zij ervoor dat de homoseksuelen zich meer zelfbewust gingen gedragen en ruimte moest gaan claimen. Uit deze energie kwam ook de punkband ‘Tedje en de Flikkers’ voort. Met provocerende, erotisch getinte teksten verspreidden de band hun boodschap met optredens door heel Nederland. Na zijn Rooie Flikker-avontuur speelde Marty als journalist een belangrijke rol in het onderzoek naar en het breken van de taboes rondom hiv en aids.

Maaike Meijer

Maaike Meijer (1949) nam tijdens haar studententijd deel aan de lesbische praatgroep Purperen Mien, waar ze inzicht kreeg in de patriarchale structuur van de maatschappij en leerde om trots te zijn op haar lesbische identiteit. Ze bundelde haar krachten met drie andere vrouwen om hun boodschap op radicale wijze te verspreiden en richtte Paarse September op. De actiegroep eiste ruimte op voor lesbische feministen, die zich bij bestaande groepen als Dolle Mina en Man Vrouw Maatschappij buitengesloten voelden. Na de opheffing van Paarse September richtte Maaike zich jarenlang op het academische leven. In 1997 werd ze benoemd tot hoogleraar Genderstudies aan de Universiteit van Maastricht. Tot op de dag van vandaag spelen de thema’s gender en diversiteit een belangrijke rol in haar werk.

Corine van Dun

Na een jarenlange zoektocht gaat Corine van Dun (1953) in de jaren 80 in transitie met alle gevolgen van dien. Zowel op medisch, sociaal en professioneel gebied krijgt ze veel te verduren. Vanaf 2010 zet zij haar ervaringen om in activisme en wordt bestuurslid van Transgender Netwerk Nederland. Tijdens haar voorzitterschap maakt de organisatie grote stappen op het gebied van transgenderemancipatie. In 2018 treedt ze toe tot de Utrechtse Gemeenteraad. Vanaf 2022 is zij voorzitter van stichting Transmotion, de organisator van het Transcreen Filmfestival en in 2023 was zij voorzitter van de patiëntenorganisatie Transvisie.

Twie Tjoa

Twie Tjoa (1943) is geboren in Surabaya (1943), Indonesie, gevlucht naar Suriname in de jaren 60 om vervolgens in Nederland te gaan studeren. Terug in Suriname werd ze de eerste vrouwelijke directeur op het Ministerie van Arbeid. In 1995 verhuist ze naar Nederland en gaat de organisatiepsychologe en feministe zich inzetten voor de ZMV-beweging (zwarte migrantenvrouwen) en wordt voorzitter van ZAMI, een ontmoetingscentrum en platform voor ZMV-vrouwen. Sinds 2012 is Twie actief als bestuurslid bij Mil Colores, eveneens een platform en ontmoetingsplek voor vrouwen, en in het bijzonder voor vrouwen met een lesbische en migratieachtergrond.

XILLAN

Surinaams-Nederlandse singer-songwriter en artiest XILLAN maakt alternatieve R&B die uitdagend is in zijn intimiteit. De muziek van XILLAN wordt gekarakteriseerd door dualiteit en een unieke poëtische kijk op de wereld met een weerspiegeling van XILLAN’s eigen meervoudige culturele achtergrond ontstaat er een uniek geluid dat de huidige tijden reflecteert. In 2022 bracht XILLAN zijn debuut-EP Crowning Gods uit.