Wilfred van Buuren, hoofd Collectie bij IHLIA is dol op lijstjes. ‘En dan bedoel ik niet boodschappenlijstjes, maar overzichten van bibliografieën en literatuur. Daar word ik vrolijk van. Laat dat nu net goed uitkomen, want voor mijn werk bij IHLIA mag ik veel van dit soort lijstjes doornemen op zoek naar titels die we nog niet hebben en die interessant zijn voor onze collectie.’
Take me to Paris, Johnny
In het boek Fifty Gay and Lesbian Books Everybody Must Read (2009) tipt de Engelse schrijver Rob Beeston Take me to Paris, Johnny. Mooie titel, nooit van gehoord.
Dit is trouwens geen roman, maar het zijn memoires. Of om precies te zijn; het is een combinatie van een liefdesverhaal en een ziekte- en sterfgeschiedenis. Take me to Paris, Johnny gaat over de onwaarschijnlijke liefde tussen een wat oudere, witte Australische historicus (Johnny) en een gekleurde uit Cuba gevluchte danser (Juan) die elkaar in New York ontmoeten en een langdurige liefdesverhouding beleven.
Eigenlijk passen ze helemaal niet bij elkaar – verschil in leeftijd, cultuur en temperament – en toch ook weer wel. Niets wordt hier geromantiseerd en juist daarom is het een ontroerend verhaal van twee zielen die elkaar vinden. Na jaren van een langeafstandsrelatie – Johnny woont in Melbourne, Juan in New York – krijgt Juan eindelijk een verblijfsvergunning voor Australië, maar hij blijkt dan inmiddels aids te hebben. Het einde van het boek beschrijft met veel gevoel zijn laatste maanden en sterfbed.
Binnen een jaar na publicatie van dit vroege aids-memoir (1993) sterft ook de auteur John Foster. Ik ben blij deze twee mannen/personages ‘ontmoet’ te hebben.
Indrukwekkend.
John Foster. Take me to Paris, Johnny. Melbourne: The Text Publishing Company, 2016 (oorspr. 1993)
Der Ausweg. Eine Erzählung
“Ich kenne kaum einen Autor, der so ein Deutsch schreibt, dass einem das Herz in den Kopf pocht. Und keinen, der jedes deutsche Wort so schrecklich teuer bezahlt hat.” Dat schrijft Herta Müller over Georges-Arthur Goldschmidt.
Goldschmidt is een Frans-Duitse schrijver en essayist. Hij is 1928 geboren in Reinbeck bij Hamburg. Zijn ouders waren van origine joods, maar geassimileerd en protestants. Als de Nazi’s aan de macht komen, moet hij als “Geburtsschuldiger, aus nicht-arischer Familie” vluchten en komt uiteindelijk tijdens de oorlog in een Frans internaat terecht.
Dit is het uitgangspunt van de autobiografische novelle Der Ausweg. Over een Duitse jongen in een internaat, die gekweld wordt door schuldgevoel en verlangt naar lichaamsstraf en bovendien een fascinatie heeft voor alles wat Frans is. In het internaat vinden seks- en sm-taferelen plaats. Ik begrijp dat Goldschmidt uiteindelijk steeds hetzelfde boek schrijft, eerst in het Frans en dan in het Duits. Beklemmend. Van hem wil ik zeker meer lezen.
Georges-Arthur Goldschmidt. Der Ausweg. Eine Erzählung. Frankfurt am Main: S. Fischer Verlag, 2014. (Vertaald uit het Frans door de auteur, oorspr. Le Recours, 2005)
Queer Objects
Het leukste plaatjesboek van 2019 komt uit down under en heet Queer Objects. Het gaat er in dit boek om “how objects – some of them very ephemeral items that may have easily been destroyed – have shaped and been shaped by gay, lesbian, bisexual and transgender lives around the world.” Juist de combinatie van afbeeldingen van voorwerpen én verhalen maakt dit boek tot een opwindend en bij vlagen ontroerend kijk- en leesavontuur.
Wat voor queervoorwerpen vinden we in dit boek? Een afbeelding van de eerste homokus? (op de graftombe van Niankhkhnum en Knumhotep, twee Egyptische hovelingen rond 2450 v. Chr.), de Warren Cup, lesbische buttons, Australische Speedo zwembroeken, foto’s van cruisegebieden en nog veel meer..
Aandoenlijk is het gele tramkaartje van de Société Anonyme des Tramways d’Alexandrie uit 1916 en het bijbehorende verhaal. Dit tramkaartje gebruikte E.M. Forster voor een rendez-vous met een lokale man. Forster was toen een verlegen Britse dertiger met weinig seksuele ervaring. Mohammed el-Adl was een donkere, knappe Egyptische trambestuurder van nog geen twintig. De lichamelijke verhouding van deze twee mannen was kort maar hevig en maakte een onuitwisbare indruk op Forster. Toen hij tachtig was dacht hij nog met weemoed terug aan zijn gekleurde vriend van weleer. Hoe El-Adl over Foster dacht, weten we helaas niet. Daarover is niets te vinden in de archieven.
Voorwerpen uit het verleden kunnen stoffig of prachtig zijn, pas door verhalen en verbeelding komen ze tot leven.
Chris Brickell & Judith Collard (eds.) Queer Objects. Dunedin, New Zealand: Otago University Press, 2019
