IHLIA sprak met Connie van Gils over het project dat ze samen met horecakenner Peter Koop van Reguliers.net geïnitieerd heeft.
Allereerst, waarom een database van de geschiedenis van homohoreca in Nederland?
“Het is een roemruchte geschiedenis. De geschiedenis van de homo/lesbische horeca in Nederland begon al in de jaren twintig van de vorige eeuw. Dat was de tijd dat de zedenpolitie ieder moment kon binnenvallen op zoek naar minderjarigen.
“Deze kleinschalige homohoreca breidde zich uit, dat gold, in mindere mate, ook voor de lesbische horeca. Ze beleefde haar hoogtijdagen in de jaren tachtig. Vanuit heel Europa en zelfs van ver daarbuiten kwamen vooral homomannen naar Amsterdam om uit te gaan.
“In de jaren negentig werd het minder, al waren de spectaculairste disco’s zoals de RoXY, Mazzo en de iT ook toen te vinden. De trend naar minder special interest bars heeft zich doorgezet. Er zijn nog steeds speciale homokroegen en cruising bars, maar er is een hang naar open to all. Lhbt’s en hetero’s samen.”
Hoever zijn jullie met die database van kroegen?
“Op dit moment hebben we een kleine 200 kroegen in de database. Dat is al best veel, maar toch zijn we denk ik nog niet op de helft. We hebben niet van alle gelegenheden beeldmateriaal beschikbaar, en dat hebben we wel nodig om door te kunnen.”
Wat kun je allemaal met de database?
“Je kunt zien waar, wanneer, welke kroeg was. Je kunt inzoomen en uitzoomen op de kaart van Nederland, de grote steden kun je in een keer kiezen via een tag.
“Met een speciale tijdbalk kun je de tijd verschuiven en er is een zoekfunctie, heel handig om de naam van een bar, straat of kleinere stad in te tikken.
“Standaard zie je de laatst toegevoegde kroegen. Maar je kunt ook sorteren op A-Z of populairste (qua online bezoekers van gay&lesbian nightlife, spoiler: the Web). Tot slot kun je kiezen voor oudste kroeg of nieuwste kroeg in de tijd. Misschien wel de meest interessante mogelijkheid.”
Wat voor beeldmateriaal gebruiken jullie om de geschiedenis te beschrijven?
“We hebben bij IHLIA een prachtige collectie merchandise en memorabilia, waaronder veel vintage realia van kroegen. Hierbij kun je denken aan lucifersdoosjes, bierviltjes, stickers, aanstekers, buttons, glazen, entreekaartjes en T-shirts van bars.
“Nadat we die gedigitaliseerd hadden en zagen hoe de gebruikte beeldtaal een fraai tijdsbeeld geeft, ben ik begonnen de verzameling horeca-gerelateerde plaatjes op Historypin te zetten. Dat was het begin van het project Gay&Lesbian Nightlife in the Netherlands.
“Inmiddels gebruiken we ook veel plaatjes van flyers en advertenties, maar ‘dingetjes’ vinden we het leukst.”
Wie hoop je te bereiken?
“We hopen met dit overzicht studenten, journalisten en andere geïnteresseerden van dienst te zijn. De database kan als basis dienen voor onderzoek naar de lhbt-geschiedenis van een bepaalde stad, straat of pand, of van een bepaalde kroeg of soort bar. Bij soort bar kun je dan denken aan travestiebars, leerbars, lesbische bars of cruising bars met darkrooms.
“Je kan gaan onderzoeken wat het effect van de aidscrisis is geweest op het uitgaansleven, of van het homohuwelijk, wat het effect is van sociale media en dating apps, of van de festivalisering van Nederland.
“Je kunt onderzoeken hoe er de afgelopen eeuw met taal en beeld is omgegaan. Speciale flikker- en pottenavonden worden nu niet meer zo genoemd. Er is ook een ontwikkeling te zien in aankondigingen als travestie, vriendinnen, drag en trans, want waar begint het een en waar stopt het ander?”
Onderzoek faciliteren en stimuleren dus?
“Nou, vergeet de kroegtijgers niet. Veel mensen hebben warme herinneringen aan hun stamkroeg, aan de bars waar ze voor het eerst zichzelf konden zijn, zichzelf konden uitvergroten zelfs, waar ze hun eerste geliefde hebben ontmoet, hun hart hebben verloren, dronken zijn geworden, sekspartners hebben gevonden, of waar ze met vrienden en vriendinnen lol hebben gemaakt. Ook voor hen is deze database interessant.”
Waarom hebben jullie als platform Historypin gekozen en niet Facebook, Instagram, Flickr of Pinterest?
“Historypin is meer dan alleen een leuk plaatje. Het is uniek in hoe het de sociale geschiedenis kan weergeven, want je kunt een plaatje koppelen aan zowel de fysieke locatie als de periode. Neem bijvoorbeeld een legendarische bar als de MacDonald in de Reguliersdwarsstraat, Amsterdam. Je kunt op Gay&Lesbian Nightlife meteen zien op de kaart waar deze was en van wanneer tot wanneer en er zit een link bij die leidt naar meer informatie over die kroeg. Zoiets bestaat nog niet, dus het is een wereldprimeur die hopelijk navolging zal vinden.”
Je begint meteen over Amsterdam. Is de database gericht op Amsterdam?
“Omdat we in Amsterdam zijn gehuisvest en Amsterdam een rijke geschiedenis van homohoreca heeft, hebben Peter Koop en ik met de geschiedenis van Amsterdam tot nu toe het meeste resultaat geboekt. Laaghangend fruit. We willen echter júist ook de andere grote steden beschrijven, want er is een tijd geweest dat ieder gehucht een homokroeg had. Dat willen we ook laten zien.”
Een work in progress dus?
“Dat kun je wel zeggen, ja. We hebben wel de ambitie maar niet de illusie dat het ooit helemaal af zal zijn. We zouden eigenlijk nog een paar kenners moeten hebben die mee willen helpen.”
Samenvattend kun je in de database Gay&Lesbian Nightlife in the Netherlands die jullie lanceren zien wáár, wánneer, welke bars waren? Hoe vinden we de database?
“Via de IHLIA-website of via Reguliers.net. Of neem hier een kijkje en probeer het een en ander uit.”
Inmiddels is dit project gestopt, maar je kunt nog altijd alle informatie terugvinden op Historypin. Maar ondanks dat dit project is gestopt, kun je nog steeds aanvullende informatie en foutjes die je bent tegengekomen aan ons doorgeven.
Als je nog merchandise hebt die we mogen gebruiken, zoek dan contact met Gerrit Weßel: g.wessel@ihlia.nl of Peter Koop: info@reguliers.net.
Plus: kom je ergens, neem dan een dingetje voor ons mee, een bingokaart, entreebewijs of een plastic glas met de naam van de bar!
